Έγκλημα στο Παλατάκι;

Η νεότερη Ιστορία  (βιβλίο “Χαϊδάρι – Συνάντηση με την ιστορία”, 2006)

“‘Ελαβον εντολήν να καταγγείλω το φοβερόν αυτόν έγκλημα” . Διαβάζουμε από μία έκδοση μιας  ιστορίας φαντασίας, ένα έγκλημα που σύμφωνα με τον συγγραφέα φέρεται να συνέβη δίπλα στο κτήμα Θων  (από το όνομα του επιμελητή των ανακτόρων, επί βασιλέα Γεωργίου του Α’ (1853-1913). Ο δράστης είχε μεταφέρει το άτυχο θύμα , με σκοπό να το ξεφορτωθεί σε ένα από τα πηγάδια, που αφθονούσαν στη περιοχή. Η διήγηση από τον αστυνομικό που διεξήγαγε την έρευνα σε άπταιστη καθαρεύουσα, περιγράφει τη περιοχή γύρω από το  Παλατάκι μας , στις αρχές του 20ου αιώνα.

 

Το μυστήριο με το Παλατάκι μας,  αρχίζει από την εποχή της βασιλείας του ‘Οθωνα.

Είτε  το σχεδίασε και το έκτισε ο Φρανσουά Μπουλανζέ(François Boulanger), μετά από απαίτηση της Βασίλισσας Αμαλίας.

Είτε κατά παραγγελία της Sophie de Marbois, γνωστής και ως Δούκισσα της Πλακεντίας.

Ο Πύργος Βασιλίσσης εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο του 1854.

Η πιο εμπεριστατωμένη εκδοχή αναφέρει ότι ο αρχικός ιδιοκτήτης του Πύργου ήταν ο Χαϊντάρ Πασά, από τον οποίο πήρε το όνομά του τόσο το κτήμα όσο και η ευρύτερη περιοχή. Βάσει της μαρτυρίας του αγωνιστή Χρήστου Βυζάντιου, στην περιοχή υπήρχε κήπος με πύργο στο εσωτερικό του. Βέβαια, ο πύργος αυτός δεν είναι δυνατόν να ταυτιστεί με το Παλατάκι, καθώς η αρχιτεκτονική δομή του δευτέρου ανήκει σε μεταγενέστερο του 1830 ρεύμα. Ο Ρομαντικός αρχιτεκτονικός ρυθμός έγινε αρκετά δημοφιλής τα πρώτα χρόνια μετά την Επανάσταση. Πιθανώς, ο προαναφερόμενος πύργος, που υπήρχε στο Χαϊδάρι το 1826, κατεδαφίστηκε, για να οικοδομηθεί το Παλατάκι.

Με φιρμάνι, το οίκημα αγοράστηκε από τον Παναγιώτη και την Άννα Λαζαρή και στη συνέχεια πέρασε στην ιδιοκτησία του Νικόλαου Νάζου, μετά το γάμο του με την κόρη τους Πηνελόπη και παρέμεινε στην κατοχή της οικογένειας μέχρι το 1895, οπότε και κατασχέθηκε. Ο Νικόλαος Νάζος, μετέτρεψε το Παλατάκι σε καλλιτεχνικό κέντρο, όπου σύχναζαν οι μεγάλοι Έλληνες ζωγράφοι Νικηφόρος Λύτρας και Νικόλαος Γύζης.

Το τζάκι στην κεντρική αίθουσα στο Παλατάκι

Αδιάψευστα ίχνη της παρουσίας τους εκεί αποτελούν οι τοιχογραφίες «Οι τέσσερις εποχές» του Ν. Γύζη στον ξενώνα, καθώς και τοιχογραφίες του Λύτρα στον μικρό ναό του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος βρισκόταν εντός των ορίων του αγροκτήματος. Με τον πλειστηριασμό επήλθε στην κατοχή του Νικολάου Θων, επιμελητή των ανακτόρων επί Γεωργίου Α’. Μάλιστα, η μαρμάρινη στήλη του Κάρολου Φαβιέρου που βρίσκεται μπροστά στην είσοδο του Πύργου, είναι μία πρωτοβουλία του Θων .

Στις αρχές του 20ού αιώνα το Παλατάκι πέρασε στην ιδιοκτησία του εφοπλιστή Αντωνίου Παληού, ο οποίος την ανακαίνισε ριζικά. Στα πλαίσια αυτής της ανακαίνισης αξιολογείται ότι έγιναν και οι οροφογραφίες των αιθουσών, όπως και η επιγραφή «Κρείσσον Φθόνος Οικτιρμού» (καλύτερα να σε ζηλεύουν παρά να σε λυπούνται) πάνω από το τζάκι της κεντρικής αίθουσας του πρώτου ορόφου.

Το 1976 ο Πύργος Παλατάκι χαρακτηρίστηκε ως “οίκημα χρήζον ειδικής κρατικής προστασίας”. Το 1979 ο περιβάλλων τον Πύργο χώρος κηρύχθηκε “Διατηρητέος Ιστορικός Τόπος”. Το 1982 πάρθηκε η αρχική απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού περί απαλλοτρίωσης του Πύργου και του περιβάλλοντος χώρου.

Η αρχή της Ιστορίας, βιβλίο “Χαϊδάρι – Συνάντηση με την Ιστορία”  2006, Δήμος Χαϊδαρίου και Wikipedia

Το 1985 το Παλατάκι περιέρχεται στην ιδιοκτησία του Δήμου και αρχίζουν αμέσως οι εργασίες για την επισκευή και τη λειτουργική του αποκατάσταση. Οι φθορές από το χρόνο τόσο στην εξωτερική όψη του κτιρίου όσο και στο εσωτερικό ήταν μεγάλες. Το κτίριο είχε καταντήσει ένα ερείπιο. Επι πέντε ολόκληρα χρόνια ειδικευμένα συνεργεία του Δήμου και του Υπουργείου πολιτισμού εργάστηκαν αδιάκοπα με μεράκι, επιμονή και φαντασία για να επαναφέρουν το Παλατάκι στην παλιά του μορφή.

Αποκαταστάθηκαν οι ξύλινες πόρτες και τα παράθυρα, οι οροφές και τα πατώματα, τα τζάκια από σκαλιστό μάρμαρο, τα φθαρμένα κεραμικά . Τα υλικά της αποκατάστασης και οι τεχνικές εργασίες δεν διαφέρουν από εκείνα που χρησιμοποιήθηκαν από τους πρώτους τεχνίτες. Αποκαλύφθηκαν και αποκαταστάθηκαν οι τοιχογραφίες και οροφογραφίες που είχαν θαφτεί κάτω από στρώματα σοβάδων. Αλλά και εξωτερικά το κτίριο αποδόθηκε στην αρχική του μορφή, με την λοξευτή πέτρα και τις πολεμίστρες, φτιαγμένες από ειδικά τούβλα που χρειάστηκε να έλθουν από το εξωτερικό. Το 2002 αποκτήθηκε και η συνεχόμενη υπόλοιπη έκταση με τους φοίνικες και το νεοκλασσικό κτίριο όπου βρέθηκαν τοιχογραφίες του Γύζη. Έχουν ξεκινήσει οι εργασίες αποκατάστασης του κτιρίου και έτσι διαμορφώνεται ένας ενιαίος αισθητικά και λειτουργικά χώρος πρασίνου και πολιτισμού στο κέντρο της πόλης. Η διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου έγινε σύμφωνα με μελέτη του δημοτικού συμβούλου και αρχιτέκτονα Γιάννη Ιγγλέση. Η μελέτη εξοπλισμού-επίπλωσης και διακόσμησης του Πύργου είναι έργο του αρχιτέκτονα  Θ. Βαράγκη.

Σήμερα το Παλατάκι

Δένδρα και περιβάλλον χώρος

Το Παλατάκι σήμερα, όσον αφορά το περιβάλλοντα χώρο, μόνο εγκατάλειψη διαπιστώνουμε. Από τα δένδρα που  έχουν κοπεί και ούτε καν εκριζωθεί. Αφημένα εκεί να εξέχουν , οι κορμοί μια θλιβερή ανάμνηση του πρώτου εγκλήματος . Της κοπής δεκάδων δένδρων με τη δικαιολογία ότι είναι ασθενή και με τη συγκάλυψη της σχετικής απόφασης του Δημοτικού μας Συμβουλίου το 2017,(κοπή ασθενών δένδρων). Απόφαση η οποία έχει κριθεί από την Τριμελή Επιτροπή και έχει ακυρωθεί, ένας δημότης προχώρησε την ένσταση την οποία απέρριψε η αποκεντρωμένη διοίκηση. Οι δημότες που αγαπάμε το Χαϊδάρι και τη νομιμότητα, τον ευχαριστούμε θερμά.

Τα ποτιστικά επίσης έχουν εξαφανιστεί. Ξεραμένο χώμα εκεί που  ήταν  γρασίδι και πρασινάδα. Πως θα συντηρηθούν και θα μεγαλώσουν τα δένδρα ενόψει και των ολοένα θερμότερων καλοκαιριών; τα ασθενή δένδρα θα δικαιολογήσουν την αδιαφορία των αρμοδίων για λίγο νεράκι και λίγα κλαδέματα;

Τα συντριβάνια, για τα οποία δημόσια δήλωνε η δημοτική μας αρχή  ότι θα προσπαθήσει για την επαναφορά τους από το Δήμο Αθηναίων; Καμία αξιοποίηση στον περιβάλλοντα χώρο, μόνο τα ξύλα του εργολάβου βλέπουμε εν αναμονή της στήριξης της πεζογέφυρας.

Κτίριο Παλατάκι

Εξωτερικά, οι τοίχοι σε κάποια σημεία  έχουν μουτζουρωθεί. Η είσοδος -ξύλινη πόρτα στα μαρμάρινα σκαλιά απέναντι από το “Νικόλαος Γύζης” , ασυντήρητη, μουτζουρωμένη και βρώμικο το ασπρόμαυρο μάρμαρο .

Τα παράθυρα,τα αετώματα, οι πυργίσκοι μήπως έχουν φθορές ; Η λαξευτή πέτρα, που ήρθε από το εξωτερικό έχει γίνει πίνακας για μουτζούρες. Τα αετώματα μήπως έχουν αποκτήσει σπασίματα στις αιχμηρές άκρες;

Για το εσωτερικό του κτιρίου , έχει γίνει κάποια μελέτη; Για ένα  τέτοιο κτίριο, με  προβλήματα, πρέπει να εκπονηθεί μελέτη από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό. Δεν είναι μόνο τα θέματα στατικής επάρκειας, το κτίριο χρειάζεται ειδική φροντίδα. Δεδομένης και της πολυετούς χρήσης στο πρόσφατο παρελθόν που το τραυμάτισαν αλλά και της γειτνίασης με τη λεωφόρο και της συνεπακόλουθης όχλησης και ρύπανσης.

 

ΚτΙριο “Νικόλαος Γύζης” και “Ιστορικό”

Το πρώτο μουτζουρωμένο σε όλες τις εξωτερικές επιφάνειες . Ακόμα και η πινακίδα στην κεντρική είσοδο  εμφανώς παραποιημένη.  Καμία αναφορά στη μουτζουρωμένη πινακίδα για το “Λαογραφικό Μουσείο”. Καμία αναφορά και καμία πινακίδα στο “ΙΣΤΟΡΙΚΟ”, ανακοίνωση έστω, για την νέα χρήση. Μουσείο ή οτιδήποτε άλλο το “ΙΣΤΟΡΙΚΟ” παραμένει κλειστό για χρόνια.

Η θέση της Δημοτικής αρχής

Για το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης να δημιουργηθεί στο κτίριο ΙΣΤΟΡΙΚΟ, η απόφαση 10 του Δημοτικού μας Συμβουλίου είναι σαφής. H απόφαση για τη μεταφορά της βιβλιοθήκης στο αίθριο απόφαση 22,5/2/2019, μας προκαλεί ερωτήματα. Συγκεκριμένα,στο σώμα της απόφασης αναφέρεται κατά λέξη:  “Για αυτό και τα δύο πρώτα καταστήματα τα οποία ήρθαν στο Δήμο, το Ιστορικό δηλαδή και το Αίθριο τα μετατρέψαμε σε μουσείο το ένα και σε δημοτική βιβλιοθήκη το δεύτερο”. Το ΙΣΤΟΡΙΚΟ δεν έχει γίνει μουσείο ή κάτι άλλο ακόμα, στο μέλλον ίσως. Επίσης η απόφαση για τη νέα βιβλιοθήκη αναφέρει τη πρόθεση “να σουλουπωθεί η πλατεία Δημοκρατίας”, μα αυτή είναι η δουλειά του Δήμου να φροντίζει για όλους τους κοινόχρηστους χώρους , για την ευταξία, καλλωπισμό, καθαριότητα, προσβασιμότητα κλπ.. Η δημόσια παραδοχή για την αδιαφορία για την  πλατεία είναι ο απολογισμός των τελευταίων σχεδόν πέντε ετών για την πόλη. Οι βεβιασμένες κινήσεις, σε συγκεκριμένα σημεία, λίγους μήνες πριν τις εκλογές δεν πείθουν ούτε διορθώνουν τα χρόνια της εγκατάλειψης.   Βέβαια η βιβλιοθήκη μεταφέρθηκε μέσα σε μερικές ημέρες, βιαστικά χωρίς απογραφή των τίτλων, αριθμός βιβλίων και χωρίς μελέτη για τη μεταφορά τους. Για να  υποδεχθεί κοινό το κτίριο και να λειτουργήσει σύννομα χρειάζεται πρώτα έκδοση πιστοποιητικών πυροπροστασίας και άδειες λειτουργίας και εγκατάστασης,  μεταξύ άλλων το ΠΔ 41/7-5-2018/ΦΕΚ 80. Τόσο βιαστικά που προκαλεί απορίες, αλλά για το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, δεν έχει γίνει τίποτα, καμία βιασύνη εδώ. Το οποίο έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα του ΑΣΔΑ στην ΟΧΕ/ΒΑΑ, για χρηματοδότηση με 80.000 ευρώ. O δήμος μας έχει πληρώσει την εισφορά  στον ΑΣΔΑ. Για το Λαογραφικό Μουσείο, δεν συζητάμε καν πια, καμία χρηματοδότηση.

Κέντρο πολιτιστικό ήταν το Παλατάκι, τώρα που έφυγε η βιβλιοθήκη, τι είναι; Ο Δήμος που ήταν τόσο αποφασιστικός  και άμεσος στη μεταφορά της βιβλιοθήκης, κωλυσιεργεί συστηματικά για την ίδρυση των μουσείων, αμελεί  τη συντήρηση του περιβάλλοντα χώρου. Η επόμενη μέρα βρίσκει το Παλατάκι μόνο του, ξεχασμένο, αποκομμένο.

Από τον Απρίλη του 2017, δημοσιεύματα με εξαγγελίες και προθέσεις, που δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα.

Η πολιτιστική  μας κληρονομιά που οφείλουμε όλοι, να προστατεύσουμε  και να συντηρήσουμε, είναι το Παλατάκι μας.

Υποχρέωση του Δήμου

Η προστασία και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς αποτελεί υποχρέωση της Ελληνικής πολιτείας, αφ’ ενός στα πλαίσια της επιταγής του άρθρου 24 (παράγραφος 6) του Συντάγματος και αφ’ έτερου ως απόρροια διεθνών υποχρεώσεων της χώρας τις οποίες έχει κυρώσει νομοθετικά το Ελληνικό κράτος (όπως η Σύμβαση της Γρανάδας).

Cui Bono, «τὶς ὠφελεῖται» ;

Τη στιγμή που η σημερινή δημοτική αρχή, ζωγραφίζει τους τοίχους σε άλλα σημεία και μας λέει οτι ομορφαίνει τη πόλη(**δωρεάν), το ΠΑΛΑΤΑΚΙ έχει αφεθεί στη μοίρα του. Με έναν περίεργο τρόπο , (άραγε φταίει η εγκατάσταση της στήριξης της πεζογέφυρας;) μετά την μεταφορά της δημοτικής βιβλιοθήκης, η προσοχή έχει μετατοπιστεί οπουδήποτε αλλού. Το “ΠΑΛΑΤΑΚΙ”, ξαφνικά, από πρωταγωνιστής αιώνων, γίνεται όχι μόνο κομπάρσος αλλά αόρατο.
Γιατί; o  Κικέρωνας  αναρωτιόταν στην αρχαία Ρώμη, cui bono, ποιος ωφελείται; ‘Οποιος έχει όφελος έχει και κίνητρο. Ποιος λοιπόν θέλει  το “ΠΑΛΑΤΑΚΙ” και τον περιβάλλοντα χώρο εκτός της όρασης και προσοχής των δημοτών;

ΔΗΜΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ

 

Eπιμένει να υπάρχει

Tο «Παλατάκι» μοιάζει βγαλμένο από την «Πριγκίπισσα Σίσσυ» και συγκινεί με την επιμονή του να συνεχίζει να υπάρχει.

(Από τη δημοσίευση της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ). http://www.kathimerini.gr/372555/article/politismos/arxeio-politismoy/3enaghsh–to-palataki-sto-xaidari-exei-mia-synarpastikh-istoria

Και εμεις οι δημότες επιμενουμε να το βλέπουμε, το θέλουμε να συνεχίσει να  πρωταγωνιστεί, κομμάτι αναπόσπαστο, ενεργό μέρος της πόλης μας. Δύναμη και κίνητρο για όλους εμάς, που το ξέρουμε από τη γέννησή μας, για τον αγώνα επιβίωσης και προόδου, συλλογικό και ατομικό. Ανάμνηση και Οδηγό στο Μέλλον Όλων μας.

Φροντίδα για το ΠΑΛΑΤΑΚΙ και τον περιβάλλοντα χώρο Τώρα!

** Λήψη απόφασης περί κατάρτισης 1ης Αναμόρφωσης του προϋπολογισμού του Δήμου οικον. Έτους 2019 ** η Απόφαση 33/2019 του Δημοτικού μας Συμβουλίου κατένειμε στο κωδικό 15.6117 Λοιπές αμοιβές λοιπών εκτελούντων ειδικές υπηρεσίες με την ιδιότητα του ελεύθερου επαγγελματία  206.000,00   ευρώ. Για ποιά έργα  συγκεκριμένα, τόσα πολλά  χρήματα; Ποιοι είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες που θα πληρωθούν με τόσα χρήματα, τη στιγμή που κατά δημόσια ομολογία της δημοτικής μας αρχής , η καλλιτέχνις  που ομορφαίνει τη πόλη μας, ζωγραφίζει αμισθί. Τη στιγμή που στο Τεχνικό Πρόγραμμα του 2019, δεν έχει προβλεφθεί κάποιο έργο αξιόλογο ή κάποια επιμέρους μικρότερα που να δικαιολογούν στοιχειωδώς τόσα πολλά χρήματα για ελεύθερους επαγγελματίες. Η αυτεπιστασία, ακριβοθώρητη για άλλη μια φορά.

Περισσότερες φωτό για το Ιστορικό αυτό κτίριο μπορείτε να δείτε εδώ