Επανέρχομαι στο κρίσιμο για μένα ζήτημα του Πολιτισμού. Στην εποχή αυτή που ζούμε, δηλαδή της βαθιάς οικονομικής κρίσης που μας επιβάλλουν με τα μνημόνια η κυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ καθ’ υπόδειξη της Τρόικας, ο Πολιτισμός πλήττεται άγρια. Ας δώσουμε κάποια γενικά στοιχεία.
Γράφει ο Απόστολος Παπαδημητρίου*
Οι ηθοποιοί παρουσιάζουν 95% ανεργία. Οι εκδόσεις βιβλίων καταβαραθρώνονται και βιβλιοπωλεία κλείνουν (το παράδειγμα του ιστορικού βιβλιοπωλείου της Εστίας). Η πτώση της πώλησης των δίσκων συνθετών και τραγουδοποιών πέφτει κατακόρυφα. Οι χρηματοδοτήσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού σε πολιτισμικούς φορείς (δε μιλάω για τους φορείς φαντάσματα, αλλά γι’ αυτούς που παράγουν έργο), αλλά και οι πιστώσεις για την αρχαία μας κληρονομιά κόβονται επικινδύνως για την ίδια την προστασία των αρχαίων.
Ακόμη περισσότερο, όλα τα παραπάνω στοιχεία διαμορφώνουν μια νέα συνείδηση στον ίδιο πολίτη της χώρας, ο οποίος στριμώχνεται οικονομικά και δεν είναι σε θέση να παρακολουθήσει μια έστω πολιτισμική εκδήλωση ποιότητας. Ο πολιτισμός, όπως και η ίδια η κοινωνία, γίνεται βαθιά ταξικός. Περάσαμε με ευκολία στην αξία του συστήματός μας «Πολιτισμός για ολίγους και εκλεκτούς». Ποιος πολίτης διαθέτει χρήματα για μια έξοδο, για μια θεατρική παράσταση ή μια σπουδαία συναυλία ή μια χορευτική παράσταση; Πλέον πολλοί λίγοι είναι αυτοί. Και δεν είναι κάτι απλό, όπως ίσως φαντάζει αυτό που περιγράφουμε. Η απομάκρυνση από την ποιοτική πολιτισμική παραγωγή μάς γυρίζει δεκαετίες πίσω. Ενδυναμώνει φτωχές συνειδήσεις, τις καθιστά φτωχότερες, οι οποίες είναι ευάλωτες σε κάθε είδους περιθωριακά και ακροδεξιά στοιχεία, αλλά και σε κάθε είδους «μεταφυσικές» ιδεοληψίες (τύπου “ο καιρός γαρ εγγύς”). Το παράδειγμα ενός νυν υπουργού που αναδείχθηκε κάνοντας καριέρα πουλώντας με το κιλό βιβλία από τη τηλεόραση, είναι χαρακτηριστικό.
Με λίγα λόγια ο πολίτης, εκτός από τα οικονομικά, καταντά φτωχός και πολιτισμικά. Είναι κάτι που δε φαίνεται άμεσα, αλλά λειτουργεί σωρευτικά και θα έχει μελλοντικά επώδυνα και επικίνδυνα αποτελέσματα για τη κοινωνία. Ο κενός πολιτισμικά άνθρωπος είναι αποδέκτης κακόγουστων πολιτισμικών δρώμενων, (της υποκουλτούρας που θεριεύει) και κυρίως των φασιστικών και ναζιστικών ιδεών. Εύκολα δέχεται έτσι παράδοξες ερμηνείες για τον αρχαίο μας πολιτισμό, οι οποίες απέχουν πολύ από την πραγματικότητα. Εύκολα αποδέχεται τις γελοίες τηλεοπτικές σειρές των ιδιωτικών ΜΜΕ, απούσης και της ΕΡΤ, που φρόντισαν να της ρίξει μαύρο ο κ. Σαμαράς και Βενιζέλος. (αλήθεια τι λένε γι’ αυτά οι υποψήφιοι;). Εύκολα ακούει και γίνεται λεία των αναλύσεων των κκ. Πρετεντέρη, Τρέμη, Καψή, Μπάμπη Παπαδημητρίου και Προτοσάλτε.
Στη κρίσιμη αυτή περίοδο θα πρέπει η Τοπική Αυτοδιοίκηση να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο. Χρειάζεται να συντελεστεί μια επιστροφή στην αληθινή πολιτισμική παραγωγή, ώστε ο κόσμος να αρχίσει να γεμίζει ξανά από ελπιδοφόρες ιδέες. Ο πολιτισμός είναι δυνατόν να αποτελέσει ασπίδα θωράκισης του ανθρώπου και της κοινωνίας τις δύσκολες τούτες ώρες. Και από τη στιγμή που δεν υπάρχουν χρήματα στους δήμους για την ανάπτυξη πολιτισμικών δραστηριοτήτων (έτσι όπως ισχυρίζονται, αλλά υπάρχουν για να γίνονται φιέστες σε μεγαλόπρεπα ιδρύματα) είναι ανάγκη να διαδραματίσει πρωτοπόρο ρόλο η ερασιτεχνική πρωτοβουλία και φυσικά ο εθελοντισμός. Είναι οι μοναδικές ελπίδες για να μην χάσουμε τις πολιτισμικές μας συνειδήσεις. Στο δρόμο αυτό η Αριστερά είναι η μοναδική που μπορεί να εμπνεύσει. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση που θα ενδυναμώνει αυτούς τους παράγοντες θα πραγματοποιήσει το μεγαλύτερο κοινωνικό έργο.
Και ερχόμαστε στο διά ταύτα. Μπορεί η οποιαδήποτε εκλεγμένη δημοτική αρχή να μετουσιώσει τον ερασιτεχνισμό και τον εθελοντισμό σε πραγματική πολιτισμική παραγωγή; Κατά τη γνώμη μου όχι! Σήμερα μόνο μια δημοτική αρχή η οποία μπορεί να εμπνεύσει έχοντας ως κεντρικό πυρήνα της πολιτικής της τον άνθρωπο, την αλληλεγγύη, την υπεράσπιση του περιβάλλοντος είναι δυνατό να προχωρήσει. Σήμερα μόνο μια δημοτική αρχή που βρίσκεται απέναντι στην πολιτική μνημονίων είναι ικανή να μετουσιώσει όλο τον ερασιτεχνικό πλούτο σε ουσιαστική καλλιτεχνική παραγωγή. Μόνο μια αριστερή και οικολογικά ενσυνείδητη δημοτική αρχή μπορεί να κατορθώσει ώστε ο πολιτισμός να είναι κυρίαρχος στους πολίτες του δήμου μας.
Όσοι θεωρούν ότι μπορούν να λύσουν τα προβλήματα, επειδή απλά έχουν “καλές σχέσεις” με κυβερνώντες, απλά λένε ψέματα στους πολίτες. Απλά εντείνουν την οικονομική και πολιτιστική φτωχοποίηση των πολιτών, παραμερίζουν τον πολίτη και τον καθιστούν απλό θεατή. Τι πιο βολικό γι αυτούς. Όσοι νέοι ή και παλαιότεροι υποψήφιοι κάνουν την εμφάνισή τους από το πρώην δικομματικό ισχυρό στρατόπεδο και “ποιούν τη νήσσαν” απέναντι στην εφαρμοζόμενη πολιτική, ουσιαστικά δε μας λένε τι ακριβώς θα κάνουν. Απλά προβάλλονται ως προσωπικότητες και αερολογούν. Ούτε καμιά δήθεν παραγωγική και αναπτυξιακή πρόταση από μόνη της εν είδει “είμαι καλός τεχνοκράτης και τα λύνω όλα” έχει τύχη. Σήμερα χρειάζεται οι προσωπικότητες και οι κάθε λογής τεχνοκράτες να πάψουν να μιλάνε, είτε αναφερόμενοι στην παλιά τους δράση, είτε προβάλλοντας μια νέα δράση με κέντρο το Εγώ τους. Έχουν κάνει ήδη πολύ κακό στη κοινωνία μας. Σήμερα πρέπει να μιλήσουν πριν και πάνω απ’ όλα οι συλλογικότητες και η συμμετοχή των πολιτών. Επαναλαμβάνω: Μόνο μια αριστερή δημοτική αρχή έχει τη δυνατότητα να προβάλλει νέες δομές λειτουργίας στο δήμο μας. Λειτουργίες που θα έρχονται από τα κάτω και θα προωθούν τη συμμετοχή του κάθε πολίτη στα κοινά.
Πρώτες προτάσεις
– Ενίσχυση του ρόλου του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου μας. Η διοργάνωση εκδηλώσεων που θα στηρίζονται στην ερασιτεχνική δημιουργία με την εθελοντική συμμετοχή των τοπικών δημιουργών είναι αναγκαία.
– Η δημοτική βιβλιοθήκη χρειάζεται να εμπλουτιστεί και να οργανώνει εκδηλώσεις για το βιβλίο σε κάθε γειτονιά. Δεν αρκεί να πάει ο πολίτης στη Βιβλιοθήκη, αλλά η Βιβλιοθήκη στον Πολίτη.
– Η προβολή της ιστορίας του Δήμου (μέτοικοι από πολλές περιοχές της Ελλάδος, η Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης) είναι ανάγκη να γίνει γνωστή στο κάθε συμπολίτη μας. Αρωγοί μας μπορεί να είναι οι τοπικοί σύλλογοι που θα συνδιαμορφώνουν τις εκδηλώσεις.
– Η αρχαία κληρονομιά, η ανάδειξή των πλησιέστερων μνημείων, με πρωτοβουλία της νέας δημοτικής αρχής σε συνεργασία με τις υπεύθυνες – αρμόδιες υπηρεσίες, θα ενδυναμώσει τον τουρισμό και παράλληλα την εμπορική κίνηση.
– Η ετήσια έκδοση περιοδικού, το οποίο θα περιλαμβάνει όλη την πολιτισμική κίνηση του Δήμου, καθώς και την τοπική πνευματική δημιουργία είναι απαραίτητη.
– Η προβολή της καλλιτεχνικής δημιουργίας των μαθητών του Δήμου με τα αναγκαία μουσικά φεστιβάλ και εκθέσεις σε συνεργασία με συλλόγους και Ένωση Γονέων και Κηδεμόνων θα αποτελέσει τη μαγιά για να μεγαλώσει μια γενιά μέσα σε καλύτερα πολιτισμικά πλαίσια.
– Η δημιουργία δημοτικού κινηματογράφου, σε συνεργασία με τη Κινηματογραφική Λέσχη Χαϊδαρίου, που θα είναι και ο διαχειριστής του, θα δώσει ακόμη περισσότερες δυνατότητες ο απλός κόσμος να γνωρίσει την 7η τέχνη.
Όλα αυτά μπορεί να γίνουν πράξη εφόσον βάλουμε σε κίνηση όλους τους πολίτες, εφόσον τους δώσουμε να καταλάβουν ότι έχουν συμμετοχή στις αποφάσεις και στο μέλλον του τόπου τους.
Μια νέα δημοτική αρχή είναι έτοιμη να τα κάνει πράξη. Μια δημοτική αρχή που όπως σημειώσαμε, θα έχει πολιτικό υπόβαθρο την Αριστερά και συνεπώς τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Έρχεται η ώρα που οι πολίτες πρέπει να διαλέξουν, όχι πρόσωπα, αλλά συλλογικότητες και πολιτικές. Έρχεται η ώρα οι πολίτες να πάρουν στα χέρια τους τη τύχη τους. Να συνδιαμορφώσουν και να δώσουν πνοή στην πόλη και τον πολιτισμό.
*Μέλος της δημοτικής κίνησης Χαϊδαρίου Πολίτες σε Δράση-Οικολόγοι Πράσινοι και μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων