Πυρασφάλεια στο Χαϊδάρι: Κάνουμε το καλύτερο δυνατό;

 

Η φονική πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική κάνει ακόμη πιο “καυτή” μια έτσι κι αλλιώς εξαιρετικά σοβαρή συζήτηση: Την οργάνωση της πυρασφάλειας στο Χαϊδάρι, πόλη με εκτεταμένα περιαστικά δάση, αλλά και μεγάλους πράσινους χώρους εντός του οικιστικού ιστού (πχ Προφήτης Ηλίας). Παράγοντες που αξίζουν διερεύνησης είναι οι πόροι σε χρήμα και μέσα που διατίθενται για την προσπάθεια αυτή και η συνολική οργάνωση για να αποφύγουμε τα χειρότερα. Φυσικά δεν ισχυριζόμαστε ότι η παρούσα έρευνα καλύπτει το θέμα και είμαστε ανοιχτοί σε παρεμβάσεις, ιδέες και προτάσεις.

Ψίχουλα τα λεφτά για τη φετινή πυρασφάλεια

Ας αρχίσουμε από τα κεφάλαια που διατίθενται στην πυρασφάλεια, την “αρχή των πάντων”. Σε επικοινωνία που είχε το «Χαϊδάρι Σήμερα» με το δήμαρχο Μιχάλη Σελέκο μας ενημέρωσε πως το Υπουργείο Εσωτερικών για τη φετινή αντιπυρική περίοδο ενέκρινε για το Δήμο μας ποσό περίπου 25.000 ευρώ. Χρήματα που, κατά την άποψή του, δεν επαρκούν σε καμία περίπτωση, αφού τα έξοδα της πυρασφάλειας, όπως αμοιβές προσωπικού, καύσιμα, χρήση μηχανημάτων, εκτιμώνται στα 125.000 ευρώ!

Την ίδια ώρα σε άλλους Δήμους με λιγότερο πράσινο εγκρίθηκαν μεγαλύτερα κονδύλια για τη φετινή χρονιά. Γι’ αυτό το λόγο ο Δήμος Χαϊδαρίου έστειλε επιστολή διαμαρτυρίας στο Υπουργείο, ζητώντας περισσότερα χρήματα. Ο Δήμος Χαϊδαρίου έχει τη μεγαλύτερη έκταση στο Λεκανοπέδιο, αλλά αυτό δεν έχει αντίκρισμα στους πόρους που του δίνονται από το κράτος.

Τα χρήματα, λοιπόν, είναι πολύ λίγα και διατίθενται βασικά για την πρόσληψη τριμηνιτών πυροφυλάκων. Και πάλι όμως η οργάνωση της συγκεκριμένης δραστηριότητας δεν θεωρείται υποδειγματική. Για παράδειγμα, κάποιοι από αυτούς τοποθετούνται κατά μήκος της Εθνικής Οδού, περισσότερο για να φαίνονται παρά για να βλέπουν, μια και εκεί υπάρχουν κάθε στιγμή εκατοντάδες μάτια που παρακολουθούν το δάσος και πάρα πολλά κινητά έτοιμα να καλέσουν την Πυροσβεστική.

Φωτογραφία και σχόλιο του συμπολίτη Πάρη Δημητρίου: “Πλατεία Λαού, 31 Ιουλίου 2018 (στο οικόπεδο) …Και μετά λέμε ότι δεν φταίει ο κρατικός μηχανισμός για τυχόν φωτιές! Υπόψιν ότι τα κλαδιά αυτά είναι εκεί σχεδόν από τα μέσα Ιουνίου και έχει περάσει πολλάκις φορτωτής με φορτηγό του Δήμου.” 

Χορτοκοπή: Λίγη και καθυστερημένη

Εξαιρετικά κρίσιμος είναι ο τομέας της χορτοκοπής, καθώς η απομάκρυνση της καύσιμης ύλης δυσκολεύει πολύ την μετάδοση της πυρκαγιάς. Μέρος του μεγέθους της καταστροφής στο Μάτι και την Κινέτα αποδίδεται από τους ειδικούς στα ακαθάριστα από χόρτα και θαμνώδη βλάστηση οικόπεδα. Αντίστροφα, εντοπίζονται συστάδες άκαυτων πεύκων και σπιτιών σε σημεία όπου το έδαφος είχε αποψιλωθεί σωστά, τα ξερά και τα χαμηλά κλαδιά των δέντρων είχαν κοπεί. Εκεί τα πεύκα υπέφεραν από την μεγάλη θερμότητα, αλλά δεν ανεφλέγησαν. 

Στο Χαϊδάρι στην αρχή του καλοκαιριού υπάρχει πάντα πολλή καύσιμη ύλη στα περιαστικά δάση, σε μεγάλους ελεύθερους χώρους, όπως στον Προφήτη Ηλία και το πάρκο της οδού Μάνης, αλλά και σε μικρότερα αστικά άλση και φυσικά σε οικόπεδα. Όποιος παρακολουθεί τακτικά την ιστοσελίδα μας έχει δει πολλά σχετικά δημοσιεύματα από ρεπορτάζ των ίδιων των δημοτών, που αγωνιούν για την τύχη του πρασίνου.

Φέτος, όπως και κάθε χρόνο, την χορτοκοπή στο Χαϊδάρι ανέλαβαν συνεργεία από την Περιφέρεια, τον Δήμο και τον ΑΣΔΑ. Η δημοτική αρχή έβγαλε την παραδοσιακή πρόσκληση στους ιδιοκτήτες να καθαρίσουν τα δικά τους οικόπεδα, αλλά… η κατάσταση μόνο ικανοποιητική δεν μπορεί να χαρακτηριστεί, παρά την εμπλοκή τόσων υπηρεσιών. Οι ενέργειες γίνονται σε μικρότερη έκταση από την αναγκαία, κυρίως κατά μήκος των δρόμων, αλλά και πολύ αργά. Ενδεικτικά, το Πάρκο Νεολαίας καθαρίστηκε στις 20 Ιουλίου, ενώ πολίτες καταγγέλλουν ότι ο Προφήτης Ηλίας είναι ακόμα “πυριτιδαποθήκη”. Όπως πάντα, πολλά οικόπεδα είναι αφημένα στην τύχη τους.

30 Ιουλίου, η εικόνα στο δρόμο για το Σχιστό είναι καλή. Ωστόσο δεν κατανοούμε το λόγο που η ετοιμασία των υπηρεσιών με διαγωνισμούς ή προσλήψεις δεν γίνεται νωρίτερα, ώστε ο καθαρισμός να έχει ολοκληρωθεί στις αρχές Ιουνίου. Η πείρα στην Αττική δείχνει ότι και τότε έχουμε φωτιές.

Το σκηνικό του τρόμου που ζήσαμε στην Αττική, υποχρέωσε τις δημοτικές υπηρεσίες σε μεγαλύτερη εγρήγορση σε κάποιους τομείς όπου έδειχναν πολύ αργά αντανακλαστικά. Σύμφωνα με μαρτυρία συμπολίτη, ενημέρωσε τηλεφωνικά το πρωί της 1ης Αυγούστου την Υπηρεσία Καθαριότητας για κλαδέματα από πεύκα στο Άνω Δάσος και μέσα σε μια ώρα είχαν μαζευτεί! Ας σκεφτούμε πόσοι δημότες αφήνουν κλαδιά στον δρόμο χωρίς να ειδοποιούν τον Δήμο και μετά γκρινιάζουν ότι δεν απομακρύνθηκαν αμέσως… Από την άλλη, υπάρχουν τα τεκμήρια των αναγνωστών στο παρόν δημοσίευμα, που δείχνουν ότι χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμη.

Όπως έχουμε ξαναγράψει, η διαχείριση τόσων κλαδεμάτων είναι δύσκολη, αφού δεν υπάρχει καμιά δραστηριότητα θρυμματισμού και κομποστοποίησής τους, όπως κάνουν άλλοι Δήμοι με την οργανική ύλη από δημοτικούς χώρους και ιδιωτικούς κήπους.

“Με τι χρήματα;”

Η χορτοκοπή λοιπόν δεν γίνεται στην έκταση και τον χρόνο που απαιτείται. Ο Δήμος Χαϊδαρίου επικαλείται, όπως πάντα, έλλειψη χρημάτων και προσωπικού. Ρωτήσαμε τον δήμαρχο για ποιο λόγο δεν ανέθεσαν φέτος μέρος της αποψίλωσης σε ιδιωτικά συνεργεία, ώστε να υπάρξει καλύτερο αποτέλεσμα. “Με τι χρήματα…”, μάς απάντησε. Εδώ μπαίνει το υποκειμενικό στοιχείο σχετικά με το ποιες δαπάνες είναι πραγματικά ανελαστικές και ποιες όχι. Με 20.000 ευρώ περίπου το χρόνο ένας ιδιώτης εργολάβος θα μπορούσε να εξασφαλίσει επαρκή καθαρισμό και σοβαρή άμυνα απέναντι στον κίνδυνο της φωτιάς, παράλληλα με την εργασία του μόνιμου προσωπικού. Άρνηση του τύπου “όχι την ιδιωτικοποίηση δημοτικών υπηρεσιών” φρονούμε ότι δεν χωράει, καθώς ήδη η δημοτική αρχή χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες ιδιωτών σε τομείς της δραστηριότητάς της. Και φυσικά μπροστά στην ασφάλεια δεν χωράει καμία άλλη πολιτική προτεραιότητα.

“Ήρθατε πρωί πρωί και μας ξυπνάτε”

Στο σημείο αυτό αναφέρουμε περιστατικό που δείχνει την αφάνταστη ελαφρότητα υπηρεσιών και πολιτών με την οποία αντιμετωπίζουν την πυρασφάλεια. Το πάρκο των 10 στρεμμάτων στην οδό Μάνης στο Άνω Δάσος, το μεγαλύτερο εντός αστικού ιστού στο Χαϊδάρι, όπου έχει γίνει μεγάλη δενδροφύτευση με πρωτοβουλία εθελοντών, καθαρίστηκε νωρίς το καλοκαίρι σε αρκετή έκταση από δημότες, καθώς ο Δήμος πάντα αργεί. Τέλος πάντων, στις 2 Αυγούστου το πρωί εμφανίστηκε ιδιωτικό συνεργείο του ΑΣΔΑ, μετά από αίτημα του Δήμου, για να κάνει πλήρη αποψίλωση του χώρου. Σύμφωνα με μαρτυρία περιοίκου, κάποιος από τους γείτονες, χωρίς καθόλου να προβληματιστεί από όσα συνέβησαν το τελευταίο διάστημα, αποπήρε τους εργάτες ότι τον ξυπνάνε πρωί πρωί! Ο επικεφαλής του συνεργείου μάζεψε προσωπικό και μηχανήματα και έφυγε. Είναι δυνατόν να μην ενημέρωσε την αρμόδια αρχή στην οποία απευθύνεται; Τι απάντηση πήρε άραγε; Πάντως από εκείνη την ημέρα δεν ξαναεμφανίστηκε συνεργείο καθαρισμού στο πάρκο. 

Φωτογραφία και σχόλιο της συμπολίτισσας Ελισάβετ Μπούρα, 7 Αυγούστου. “Απέναντι από τη Μονή Δαφνίου, δίπλα στα τροχόσπιτα, ρεύμα προς Κόρινθο. Αν πιάσει φωτιά, σήμερα πάλι έχει εκδώσει η Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας δελτίο για κίνδυνο πυρκαϊάς και για την Αττική. Μετά θα φταίει ο στρατηγός άνεμος ή ο ταξίαρχος αέρας. Καύσιμη ύλη υπάρχει άφθονη. Πιο κάτω είναι η δεξαμενή νερού του δήμου μας. Λίγο πιο πριν είναι η ανεξέλεγκτη χωματερή. Κανένας υπάλληλος ή ο αντιδήμαρχος ελέγχου και προστασίας περιβάλλοντος δεν έτυχε να περάσει από εκεί, ποτέ;”

Καθαρισμός περιαστικών δασών

Για τη φροντίδα των περιαστικών δασών αρμόδιο είναι το Δασαρχείο Αιγάλεω. Όπου παρεμβαίνει, μπορεί να εντοπίσει αμέσως κανείς τη διαφορά, όπως στην περιοχή γύρω από την κορυφή του Ποικίλου, όπου πριν από τρία χρόνια έγινε καθαρισμός του δάσους από ξερά και χαμηλά κλαδιά. Υπάρχουν όμως σημεία όπου παρέμβαση δεν υλοποιείται, ενώ είναι απολύτως αναγκαία. Αναφερόμαστε κυρίως στο πυκνό δάσος γύρω από τη Μονή Δαφνίου, κατά μήκος της Εθνικής Οδού, όπου στο πρόσφατο παρελθόν υπήρξαν περιστατικά πυρκαγιάς (πρώτη φωτό, φωτιά στην Εθνική Οδό, Ιούνιος 2017), χωρίς ευτυχώς να πάρουν μεγάλη έκταση. Φανταστείτε τη ζημιά που θα συμβεί, αν στην κοιλάδα του Δαφνιού έχουμε φωτιά με υψηλές θερμοκρασίες, χαμηλή υγρασία και δυνατούς ανέμους… Δεν θα κινδυνεύσει μόνο ο αρχαιολογικός χώρος της Μονής και ο Διομήδειος Κήπος, αλλά και σπίτια και επιχειρήσεις στο Δαφνί.

2 Αυγούστου, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του Βοτανικού Κήπου Διομήδους. Θεωρητική εκπαίδευση του έκτακτου προσωπικού του Δασαρχείου Αιγάλεω, το οποίο έχει προσληφθεί για προληπτικές εργασίες καθαρισμού δασών. Οι εισηγήσεις έγιναν από έμπειρο προσωπικό του Δασαρχείου Αιγάλεω και του Βοτανικού Κήπου.

Το μέτρο σύγκρισης της φροντίδας για δασική πυρασφάλεια υπάρχει και είναι ο Διομήδειος Κήπος, όπου μπορεί κάποιος να παρατηρήσει το δάσος σε άριστη κατάσταση. Η πολύτιμη πείρα των ανθρώπων του Κήπου μπορεί και πρέπει να αξιοποιηθεί. Κι αν οι διαθέσιμοι πόροι του Δημοσίου είναι πενιχροί, υπάρχει αποδεδειγμένα “κοινωνικό κεφάλαιο”, δηλαδή εθελοντές διατεθειμένοι να εργαστούν πραγματικά για την φροντίδα των περιαστικών δασών. Με την κατάλληλη οργάνωση και καθοδήγηση μπορούν να γίνουν θαύματα. Ήδη η ανακοίνωση μιας ομάδας Χαϊδαριωτών, πριν από λίγες μέρες, για την πρόθεσή της να εξελιχθεί σε σώμα εθελοντικής πυρασφάλειας προκάλεσε καταιγίδα θετικών σχολίων και ενθουσιώδους εθελοντικής προσφοράς από εκατοντάδες συμπολίτες, μόλις την κοινοποιήσαμε στο facebbok. 

Αυτό που δεν επιτρέπεται η βολική αλληλοεπίρριψη ευθυνών για την ελλιπή προετοιμασία έναντι φυσικών καταστροφών μεταξύ των δημόσιων υπηρεσιών, ο κομματικός ανταγωνισμός γύρω από τόσο σοβαρά ζητήματα, αλλά και το ανασήκωμα των ώμων διότι… δεν έχουμε λεφτά. Αυτό το ξέρουμε. Το πώς το αντιμετωπίζουμε έχει σημασία.     

Συμπερασματικά, για τη μείωση του κινδύνου από την καταστροφή που λέγεται πυρκαγιά μπορούμε να κάνουμε περισσότερα, καλύτερα και νωρίτερα. Μας αφορά όλους.

Μενέλαος Χρόνης